تفاوت مدیریت پیمان و پیمان مدیریت در چیست ؟

تفاوت مدیریت پیمان و پیمان مدیریت در چیست ؟ مدیریت پیمان و پیمان مدیریت دو مفهوم متداول در حوزه مدیریت پروژه هستند که به دو رویکرد متفاوت در اجرای پروژه ها اشاره می‌کنند.در این مقاله، تفاوت‌های اساسی بین این دو رویکرد بررسی خواهد شد.

 مدیریت پیمان

در مدیریت پیمان، تمامی مسئولیت ها و وظایف مربوط به اجرای پروژه به پیمانکار سپرده می‌شود. در این حالت، صاحب پروژه (کارفرما) معمولاً به عنوان یک ناظر بر روی فعالیت‌های پیمانکار عمل می‌کند و تنها نقش اصلی او، ارائه دستورالعمل‌های لازم و کنترل کیفیت است. مسئولیت‌های اجرایی مانند تهیه مواد و تجهیزات، استخدام نیروی انسانی و برنامه‌ریزی زمانبندی پروژه بر عهده پیمانکار است.

پیمان مدیریت

در رویکرد پیمان مدیریت، صاحب پروژه (کارفرما) نقش اصلی در مدیریت و کنترل فرآیند اجرای پروژه را دارد. در این حالت، صاحب پروژه یک مدیر پروژه حرفه‌ای را استخدام می‌کند تا وظایف مدیریتی را بر عهده بگیرد. این مدیر پروژه عملکرد پیمانکار را نظارت می‌کند و تمامی تصمیمات مربوط به اجرای پروژه را با توجه به سیاست‌ها و هدف‌های کارفرما اتخاذ می‌کند.

تعامل با پیمانکاران

در مدیریت پیمان، تعامل کارفرما با پیمانکاران معمولاً در سطحی محدودتر است. به عنوان مثال، کارفرما ممکن است تنها در موارد ضروری با پیمانکار در مورد تغییرات در پروژه مذاکره کند و درخواست‌های خاصی را بررسی کند. این نوع رابطه معمولاً بر پایه قراردادها و مستندات پیمانکاری استوار است.

اما در پیمان مدیریت، کارفرما و مدیر پروژه با پیمانکاران در سطوح مختلف تعامل دارند. مدیر پروژه در نقش نظارتی و مدیریتی، به عنوان نماینده کارفرما با پیمانکاران در ارتباط است. او می‌تواند در فرآیندهای تدوین قراردادها، انتخاب پیمانکاران، برنامه‌ریزی و کنترل پروژه، اجرای فعالیت‌ها و بررسی گزارش‌ها و تسویه حساب‌ها مشارکت داشته باشد.

بیشتر بخوانید: چالش‌ها و راهکارهای مدیریت پیمان چیست؟

 تقسیم مسئولیت‌ها

در مدیریت پیمان، پیمانکار به طور کلی مسئولیت اجرای پروژه را برعهده دارد و به تنهایی مسئولیت‌های مالی، زمانبندی و کیفیت را بر عهده می‌گیرد. اما در پیمان مدیریت، مدیر پروژه مسئولیت مدیریت عمومی پروژه را دارد و بخشی از مسئولیت‌ها مانند طراحی، خرید مواد و تجهیزات، کنترل کیفیت و حل مشکلات فنی را به عهده می‌گیرد.

پوشش قانونی

در مدیریت پیمان، صاحب پروژه از خطرات مربوط به عملکرد پیمانکار در قالب قرارداد پیمان‌نامه محافظت می‌کند. اما در پیمان مدیریت، با استخدام مدیر پروژه توسط کارفرما، مسئولیت بیشتری درباره کیفیت و عملکرد پروژه دارد و مدیر پروژه ممکن است تعهداتی را در قرارداد پیمان مدیریت جهت مدیریت منابع و ارائه خدمات بهتر به کارفرما داشته باشد. این نوع قراردادها معمولاً شامل تفاهم‌نامه‌ها و توافق‌نامه‌های جداگانه برای مدیریت پروژه، تحویل دستورات و کنترل کارکنان پیمانکار می‌شوند.

مدیریت پیمان و پیمان مدیریت دو رویکرد متفاوت در اجرای پروژه هستند. در مدیریت پیمان، مسئولیت اصلی به پیمانکار سپرده می‌شود و کارفرما به عنوان ناظر عمل می‌کند، در حالی که در پیمان مدیریت، کارفرما نقش اصلی در مدیریت و کنترل پروژه را با استخدام مدیر پروژه دارد. همچنین، تعامل کارفرما با پیمانکاران در پیمان مدیریت گسترده‌تر است و مسئولیت‌ها بین کارفرما و مدیر پروژه تقسیم می‌شود.

بیشتر بخوانید: مراحل مدیریت پیمان چیست؟

به طور کلی، هر دو رویکرد مزایا و محدودیت‌های خود را دارند و انتخاب بین مدیریت پیمان و پیمان مدیریت بستگی به نیازها، مهارت‌ها و اولویت‌های کارفرما و ویژگی‌های پروژه دارد. انتخاب درست بین این دو مدل مدیریت، بهبود کیفیت و عملکرد پروژه را تضمین خواهد کرد.

با توجه به تفاوت‌هایی که بین مدیریت پیمان و پیمان مدیریت وجود دارد، می‌توان برخی مزایا و محدودیت‌های هر یک را شناسایی کرد:

مزایا مدیریت پیمان

1- مسئولیت اجرای پروژه به پیمانکار سپرده می‌شود و کارفرما می‌تواند تمرکز بیشتری بر روی سایر فعالیت‌های خود داشته باشد.
2- هزینه‌های مستقیم برای استخدام و حقوق مدیر پروژه نیاز نیست، زیرا پیمانکار به عنوان اجراکننده پروژه عمل می‌کند.
3- پیمانکار مسئولیت تأمین مواد و تجهیزات را بر عهده دارد و کارفرما نیازی به مدیریت این جنبه‌ها ندارد.

محدودیت‌های مدیریت پیمان

1- کنترل کیفیت و عملکرد پروژه در دست پیمانکار است و کارفرما ممکن است در این زمینه کنترل کمتری داشته باشد.
2- در صورتی که پیمانکار نتواند مسئولیت‌ها را به طور مناسب بر عهده بگیرد، کارفرما ممکن است با مشکلاتی مواجه شود که بر عملکرد و کیفیت پروژه تأثیر می‌گذارد.
3- تعامل محدودتر کارفرما با پیمانکار می‌تواند منجر به کاهش تطبیق و هماهنگی میان طرفین شود.

مزایا پیمان مدیریت

1- کارفرما بیشترین نقش را در مدیریت و کنترل پروژه دارد و قدرت تصمیم‌گیری بیشتری را در اختیار دارد.
2- مدیر پروژه به عنوان نماینده کارفرما می‌تواند مسئولیت‌های متعددی را ایفا کند، از جمله کنترل کیفیت، برنامه‌ ریزی زمانبندی، مدیریت منابع و حل مشکلات فنی.
3- تعامل گسترده‌تر و مستقیم تر کارفرما با پیمانکاران، که می‌تواند بهبود ارتباطات و هماهنگی بین طرفین را به همراه داشته باشد.

محدودیت‌های پیمان مدیریت

هزینه‌های اضافی مرتبط با استخدام و حقوق مدیر پروژه، که ممکن است بر بودجه پروژه تأثیر بگذارد.
کارفرما نیاز به مدیریت بیشتری در زمینه اجرای پروژه دارد و باید زمان و انرژی بیشتری را صرف مدیریت و کنترل فعالیت‌ها بکند.
در صورتی که مدیر پروژه نتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد، کارفرما ممکن است با مشکلاتی در عملکرد و مدیریت پروژه روبرو شود.
در نهایت، انتخاب بین مدیریت پیمان و پیمان مدیریت بستگی به نوع پروژه، نیازها و اولویت‌های کارفرما، قابلیت‌ها و مهارت‌های داخلی و خارجی موجود، و شرایط عملیاتی است. در هر دو رویکرد، هدف نهایی بهبود کیفیت و عملکرد پروژه است، و انتخاب مناسب بین این دو مدل مدیریت می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند.

پیمان مدیریت دو رویکرد متفاوت در اجرای پروژه هستند، که هر کدام مزایا و محدودیت‌های خود را دارند.

در مدیریت پیمان، مسئولیت اصلی به پیمانکار سپرده می‌شود و کارفرما نقش ناظر عمل می‌کند. این مدل مدیریت می‌تواند منجر به تمرکز بیشتر کارفرما بر سایر فعالیت‌های خود و کاهش هزینه‌های مرتبط با حقوق مدیر پروژه شود. اما در عوض، کنترل کیفیت و عملکرد پروژه در دست پیمانکار قرار می‌گیرد و تعامل کارفرما با پیمانکار ممکن است محدود شود.

بیشتر بخوانید: وظایف پیمانکار چیست ؟

در پیمان مدیریت، کارفرما بیشترین نقش را در مدیریت و کنترل پروژه دارد و مدیر پروژه به عنوان نماینده کارفرما مسئولیت‌های متعددی را بر عهده می‌گیرد. این مدل مدیریت می‌تواند بهبود ارتباطات و هماهنگی بین طرفین را به همراه داشته باشد. اما در عین حال، نیاز به هزینه‌های اضافی مرتبط با حقوق مدیر پروژه و مدیریت بیشتری از سوی کارفرما وجود دارد.

به طور کلی، انتخاب بین مدیریت پیمان و پیمان مدیریت بستگی به نیازها، ویژگی‌ها و اولویت‌های کارفرما و ویژگی‌های پروژه دارد. در نهایت، هدف نهایی در هر دو رویکرد بهبود کیفیت و عملکرد پروژه است و انتخاب مناسب بین دو مدل مدیریت می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند. انتخاب درست بین مدیریت پیمان و پیمان مدیریت باعث بهبود کیفیت اجرای پروژه، کاهش خطرات و مشکلات، بهبود هماهنگی و افزایش راندمان عملیات می‌شود.